مبنای طرح‌واره‌ای استعاره‌های موجود در ضرب‌المثل‌های شرق گیلان

در مقالۀ حاضر، مبنای طرح‌واره‌‌ای استعاره‌‌های موجود در پیکرۀ ضرب‌‌المثل‌‌های شرق گیلان بر مبنای مدل «طرح‌‌واره‌‌های تصوری ایوانز و گرین» در چهارچوب معنی‌‌شناسی شناختی بررسی می‌شود. ضرب‌‌المثل‌‌ها به دلیل اهمیتی که در فرهنگ‌‌ها، انعکاس فرهنگ مردم و هویت فردی ـ اجتماعی آنان دارند مقوله‌‌ای مهم در مطالعات زبانی محسوب می‌‌شوند. تداوم ضرب‌‌المثل‌‌ها طی زمان‌‌ها و فرهنگ‌‌ها حکایت از عملکرد شناختی (و جامعه‌‌شناختی) آن‌ها دارد. از آن‌جا که طرح‌‌واره‌‌های تصوری از مهم‌‌ترین سازوکارهای زبان در معنی‌‌شناسی شناختی محسوب می‌‌شوند و نیز در مورد چگونگی عملکرد آن‌‌ها در گویش‌‌های ایرانی مطالعۀ‌‌ چندانی صورت نگرفته است، ضرورت انجام این پژوهش دوچندان می‌‌نمود. این پژوهش به‌‌ روش توصیفی ـ استقرایی است. شواهد به‌‌دست‌آمده نشان می‌دهند که انواع کلی طرح‌‌واره‌‌های مشخص‌شده توسط ایوانز و گرین از جمله طرح‌‌وارۀ فضا، طرح‌‌وارۀ مهارشدگی، طرح‌‌وارۀ جابه‌جایی (حرکت)، طرح‌‌وارۀ نیرو، طرح‌‌وارۀ پیوستگی، طرح‌‌وارۀ توازن، طرح‌‌وارۀ همسانی، و طرح‌‌وارۀ موجودیت در ضرب‌‌المثل‌‌های شرق گیلان یافت می‌‌شود.